دکتر راحله روح الله نژاد | بهترین متخصص زنان و زایمان در اصفهان | سزارین | زایمان طبیعی
یائسگی چیست؟
یائسگی زمانی رخ می‌دهد که تخمدان‌های زن دیگر تخمک تولید نمی‌کنند و سطح هورمون‌های جنسی زنانه (استروژن و پروژسترون) کاهش می‌یابد. این باعث می‌شود که زن دیگر پریود نشود و توانایی باردار شدن را از دست بدهد. معمولاً یائسگی در سن ۴۵ تا ۵۵ سالگی زنان رخ می‌دهد و میانگین آن در ایران ۵۰ سالگی است. البته برخی زنان ممکن است زودتر یا دیرتر از این سن یائسه شوند. یائسگی رسماً زمانی تشخیص داده می‌شود که زن به مدت ۱۲ ماه متوالی پریود نشده باشد.
آیا زن یائسه حامله می شود؟
به طور کلی، بعد از یائسگی، بارداری به طور طبیعی امکان پذیر نیست. زیرا تخمدان‌های زن دیگر تخمک تولید نمی‌کنند و تخمک‌گذاری رخ نمی‌دهد. بنابراین، هیچ تخمکی برای لقاح توسط اسپرم وجود ندارد. اما برخی موارد استثنایی وجود دارند که زنان ممکن است بعد از یائسگی باردار شوند. این موارد عبارتند از:
- بارداری در دوران پیش از یائسگی: پیش از یائسگی یا پریمنوپوز دوره‌هایی هستند که قبل از یائسگی رخ می‌دهد و در آن تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی در بدن زن ایجاد می‌شود. این دوره ممکن است از ۳ تا ۱۰ سال قبل از یائسگی شروع شود و تا زمانی که زن به طور کامل یائسه شود ادامه دارد. در این دوره، تخمدان‌های زن هنوز تخمک تولید می‌کنند، اما تخمک‌گذاری نامنظم و ناپایدار می‌شود. بنابراین، پریودهای زن نیز نامنظم و ناهماهنگ می‌شوند. برخی زنان ممکن است چند ماه پشت سر هم پریود نشوند و فکر کنند که یائسه شده‌اند، اما دوباره پریود شوند. در این شرایط، اگر زن رابطه جنسی نامحافظته داشته باشد، ممکن است باردار شود. بنابراین، تا زمانی که زن به طور قطع یائسه نشده باشد، باید از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کند.
- بارداری با روش‌های کمک باروری: برخی زنان که به دلایل مختلف نمی‌توانند به طور طبیعی باردار شوند یا بعد از یائسگی تمایل به داشتن فرزند دارند، ممکن است از روش‌های کمک باروری استفاده کنند. این روش‌ها شامل انتقال تخمک اهدا شده، انتقال جنین اهدا شده، یا انتقال تخمک خود زن که قبلاً جمع‌آوری و منجمد شده است، می‌شوند. در این روش‌ها، تخمک یا جنین در رحم زن قرار می‌گیرد و ممکن است به بارداری منجر شود. البته این روش‌ها همیشه موفق نیستند و ممکن است خطرات و عوارضی را به همراه داشته باشند.
- بارداری با روش‌های تجربی: برخی روش‌های تجربی وجود دارند که ممکن است زنان را قادر به باردار شدن بعد از یائسگی کنند. این روش‌ها شامل تحریک تخمدان‌ها با داروهای هورمونی، تزریق سلول‌های بنیادی به تخمدان‌ها، یا کشت تخمک‌ها در آزمایشگاه می‌شوند. این روش‌ها هنوز در مراحل آزمایشی هستند و اثبات ایمنی و اثربخشی آنها نشده است. بنابراین، از استفاده از این روش‌ها بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.
چه عواملی بر احتمال بارداری بعد از یائسگی تأثیر می‌گذارند؟
احتمال بارداری بعد از یائسگی بستگی به چندین عامل دارد. برخی از این عوامل عبارتند از:
- سن یائسگی: سنی که زن یائسه می‌شود، بر احتمال بارداری بعد از آن تأثیر دارد. زنانی که زودتر از میانگین یائسه می‌شوند، ممکن است شانس بیشتری برای باردار شدن با روش‌های کمک باروری داشته باشند. اما زنانی که دیرتر از میانگین یائسه می‌شوند، ممکن است شانس کمتری برای باردار شدن با روش‌های کمک باروری داشته باشند.
- وضعیت تخمدان‌ها: وضعیت تخمدان‌ها نیز بر احتمال بارداری بعد از یائسگی تأثیر دارد. تخمدان‌ها مسئول تولید تخمک و هورمون‌های جنسی زنانه هستند. اگر تخمدان‌ها سالم و فعال باشند، ممکن است هنوز تخمک تولید کنند و احتمال باردار شدن را افزایش دهند. اما اگر تخمدان‌ها آسیب دیده، کوچک شده، یا برداشته شده باشند، ممکن است تخمک تولید نکنند و احتمال باردار شدن را کاهش دهند.
- وضعیت رحم: وضعیت رحم نیز بر احتمال بارداری بعد از یائسگی تأثیر دارد. رحم مسئول جایگزینی و نگهداری جنین است. اگر رحم سالم و مناسب باشد، ممکن است جنین را به خوبی پذیرش و حمایت کند و احتمال باردار شدن را افزایش دهد. اما اگر رحم آسیب دیده، بیمار، یا برداشته شده باشد، ممکن است جنین را پذیرش و حمایت نکند و احتمال باردار شدن را کاهش دهد.
- وضعیت سلامتی: وضعیت سلامتی کلی زن نیز بر احتمال بارداری بعد از یائسگی تأثیر دارد. اگر زن سالم و تندرست باشد، ممکن است بدنش آماده برای بارداری باشد و احتمال باردار شدن را افزایش دهد. اما اگر زن دچار بیماری‌های مزمن، عفونی، یا ژنتیکی باشد، ممکن است بدنش آماده برای بارداری نباشد و احتمال باردار شدن را کاهش دهد.
- روش بارداری: روشی که برای باردار شدن انتخاب می‌شود، نیز بر احتمال بارداری بعد از یائسگی تأثیر دارد. برخی روش‌ها مانند روش‌های کمک باروری، ممکن است احتمال بارداری را افزایش دهند. اما برخی روش‌ها مانند روش‌های تجربی، ممکن است احتمال بارداری را کاهش دهند. همچنین باید در نظر داشت که هر روشی ممکن است خطرات و عوارضی را به همراه داشته باشد که باید با پزشک مشورت شود.
چه مزایا و معایبی برای بارداری بعد از یائسگی وجود دارد؟
بارداری بعد از یائسگی ممکن است برای برخی زنان جذاب و برای برخی دیگر ناخوشایند باشد. برخی از مزایا و معایب این نوع بارداری عبارتند از:
- مزایا: برخی از مزایای بارداری بعد از یائسگی می‌توانند شامل این موارد باشند:
– داشتن فرزند به عنوان یک نعمت و یک همدم برای زندگی.
– افزایش احساس خوشبینی، شادی و اعتماد به نفس زن.
– افزایش ارتباط و همدلی با همسر و خانواده.
– افزایش تحرک و فعالیت بدنی زن.
– کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با یائسگی مانند استئوپروز، سرطان پستان و بیماری‌های قلبی.
- معایب: برخی از معایب بارداری بعد از یائسگی شامل این موارد باشند:
– افزایش خطر بروز عوارض جنینی مانند سقط، نارسایی رشد، تشکیل ناقص اعضا، سندرم داون و بیماری‌های ژنتیکی.
– افزایش خطر بروز عوارض مادری مانند فشار خون بالا، دیابت بارداری، خونریزی، عفونت، پارگی رحم و بیماری‌های قلبی.
– افزایش هزینه‌های درمانی و پزشکی برای مادر و جنین.
– افزایش فشار روانی و اجتماعی برای مادر و خانواده.
– افزایش اختلاف سنی و فرهنگی بین مادر و فرزند.
