دکتر راحله روح الله نژاد | بهترین متخصص زنان و زایمان در اصفهان | سزارین | زایمان طبیعی
ناباروری یکی از دغدغه‌های پررنگ زوج‌های امروزی است. با افزایش سن ازدواج و سبک زندگی مدرن، مشکلات باروری نسبت به گذشته شایع‌تر شده‌اند. خوشبختانه، علم پزشکی امروز راهکارهای متنوعی برای درمان ناباروری در اختیار دارد. اما همین تنوع گاهی باعث سردرگمی زوج‌ها می‌شود. یکی از سوالات پرتکرار بیماران این است: تفاوت آی‌وی‌اف و آی‌یواِی در درمان ناباروری دقیقاً چیست؟ در این مقاله سعی می‌کنیم به زبانی ساده و کامل، این دو روش پرکاربرد را بررسی و مقایسه کنیم تا ذهن مخاطب برای انتخاب آگاهانه بازتر شود.
ناباروری چیست و چه زمانی باید پیگیری شود؟
اگر زوجی به‌مدت یک سال رابطه منظم بدون پیشگیری داشته باشند و بارداری اتفاق نیفتد (در زنان بالای ۳۵ سال این بازه شش ماه است)، گفته می‌شود دچار ناباروری هستند. دلایل ناباروری می‌تواند مربوط به زن، مرد یا هر دو باشد. برخی از دلایل شایع شامل اختلالات تخمک‌گذاری، مشکلات لوله‌های رحمی، کم‌تحرکی اسپرم، و عوامل ایمونولوژیکی هستند.
در این شرایط، مراجعه به پزشک متخصص زنان و نازایی الزامی است. بسته به علت، درمان‌های متفاوتی پیشنهاد می‌شود که در راس آن‌ها روش‌های آی‌وی‌اف (IVF) و آی‌یواِی (IUI) قرار دارند. اما تفاوت آی‌وی‌اف و آی‌یواِی در درمان ناباروری در چیست و کدام روش مناسب‌تر است؟
روش آی‌یواِی (IUI) چیست و چگونه انجام می‌شود؟
روش IUI که مخفف Intrauterine Insemination است، به معنای تلقیح درون‌رحمی اسپرم است. در این روش، اسپرم مرد پس از آماده‌سازی در آزمایشگاه، به‌طور مستقیم وارد رحم زن می‌شود. هدف این است که اسپرم، راحت‌تر به تخمک برسد و احتمال باروری افزایش یابد.
معمولاً در این روش، تحریک تخمک‌گذاری با داروهایی مانند کلومیفن یا گنادوتروپین‌ها انجام می‌شود تا یک یا چند فولیکول بالغ ایجاد شود. سپس با تزریق آمپول HCG، تخمک‌گذاری القا می‌شود و حدود ۳۶ ساعت بعد، عمل تلقیح انجام می‌گیرد.
IUI روشی ساده، کم‌تهاجمی و کم‌هزینه است که در مواردی مانند کاهش تحرک اسپرم، مشکلات خفیف در تخمک‌گذاری، یا ناباروری با علت ناشناخته استفاده می‌شود. اما وقتی مشکلات جدی‌تری وجود دارد، روش IVF به‌عنوان گزینه جدی‌تر مطرح می‌شود.
روش آی‌وی‌اف (IVF) چیست و چطور عمل می‌کند؟
IVF مخفف In Vitro Fertilization به معنای لقاح خارج رحمی است. در این روش، تخمک‌ها از تخمدان زن خارج و در آزمایشگاه با اسپرم مرد ترکیب می‌شوند تا لقاح صورت گیرد. پس از رشد جنین، یکی یا چند جنین با کیفیت بالا به رحم منتقل می‌شود.
فرآیند IVF شامل مراحل متعددی است:
۱. تحریک تخمدان برای تولید چند تخمک
۲. جمع‌آوری تخمک با سوزن مخصوص
۳. لقاح آزمایشگاهی
۴. رشد جنین در محیط کنترل‌شده
۵. انتقال جنین به رحم
۶. تست بارداری پس از حدود دو هفته
این روش پیچیده‌تر و پرهزینه‌تر از IUI است اما در بسیاری از موارد شانس موفقیت بیشتری دارد. به‌همین دلیل، دانستن تفاوت آی‌وی‌اف و آی‌یواِی در درمان ناباروری به زوج‌ها کمک می‌کند تصمیم بهتری بگیرند.
تفاوت آی‌وی‌اف و آی‌یواِی در درمان ناباروری در چه مواردی مشخص می‌شود؟
تفاوت اصلی این دو روش در سطح مداخله پزشکی و میزان پیچیدگی است. IUI یک روش ساده‌تر، ارزان‌تر و با تهاجم کمتر است که در مطب انجام می‌شود و نیازی به بیهوشی یا جمع‌آوری تخمک ندارد. در مقابل، IVF یک فرآیند کاملاً تخصصی است که در شرایط آزمایشگاهی کنترل‌شده انجام می‌شود و نیاز به اتاق عمل، بیهوشی و مراحل دقیق دارد.
از نظر درصد موفقیت نیز، تفاوت آشکاری وجود دارد. موفقیت IUI به عوامل زیادی بستگی دارد و معمولاً بین ۱۰ تا ۲۰ درصد در هر سیکل است، در حالی که IVF در زنان جوان‌تر شانس موفقیتی بین ۴۰ تا ۶۰ درصد دارد. البته این درصدها بسته به شرایط بدنی، سن، علت ناباروری و کیفیت تخمک و اسپرم ممکن است متفاوت باشند.
در بسیاری از موارد، IUI اولین قدم در درمان است. اما اگر بعد از چند دوره نتیجه حاصل نشود، یا علت ناباروری جدی‌تر باشد (مثلاً انسداد لوله‌های رحمی یا تعداد اسپرم بسیار کم)، IVF راه منطقی‌تری خواهد بود.
کدام روش برای شما مناسب‌تر است؟
پاسخ این سوال را فقط یک متخصص پس از بررسی آزمایش‌ها، سونوگرافی‌ها و سابقه پزشکی شما می‌تواند بدهد. اگر ناباروری علت مشخص و ساده‌ای دارد، مثلاً تخمک‌گذاری نامنظم یا تحرک پایین اسپرم، ممکن است IUI پاسخگو باشد. اما اگر سن شما بالاست، یا چند دوره IUI موفق نبوده، یا مشکل ساختاری رحم یا لوله‌ها وجود دارد، احتمالا پزشک IVF را توصیه خواهد کرد.
پس اگر بخواهیم تفاوت آی‌وی‌اف و آی‌یواِی در درمان ناباروری را به‌صورت کاربردی نگاه کنیم، باید گفت که IUI بیشتر به‌عنوان راه‌حل اولیه مطرح می‌شود، در حالی که IVF گزینه‌ای پیشرفته‌تر و نهایی‌تر است.
آیا امکان ترکیب این دو روش وجود دارد؟
درمان ناباروری همیشه سیاه یا سفید نیست. گاهی ممکن است پزشک شما درمان را با IUI آغاز کند، و در صورت عدم موفقیت، به سمت IVF حرکت کند. یا در موارد خاص، با استفاده از داروها یا تکنولوژی‌های مکمل، شانس موفقیت هریک از این روش‌ها افزایش یابد.
همچنین پیشرفت‌های جدید در IVF مثل PGT (غربالگری ژنتیکی جنین)، انجماد تخمک یا جنین، و استفاده از روش‌های تقویت آندومتر، کمک کرده تا این روش دقت و اثربخشی بیشتری پیدا کند.
نتیجه‌گیری؛ مشورت، آگاهی، و انتخاب درست
وقتی پای باروری در میان است، تصمیم‌گیری عجولانه و بدون اطلاعات کافی می‌تواند هزینه‌بر و خسته‌کننده باشد. شناخت تفاوت آی‌وی‌اف و آی‌یواِی در درمان ناباروری به شما کمک می‌کند که با آگاهی بیشتری به پزشک مراجعه کنید و مسیر درمان را با ذهنی روشن آغاز نمایید.
فراموش نکنید که انتخاب روش درمان باید براساس وضعیت خاص شما باشد. هر فرد و هر زوج شرایط خاص خودش را دارد. بنابراین مهم است که ضمن مطالعه و تحقیق، حرف آخر را از زبان پزشک متخصص بشنوید و از خوددرمانی یا شنیده‌ها پرهیز کنید.
تمامی توصیه های آورده شده صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شما عزیزان است و جایگزین تشخیص و درمان پزشک را نمی گیرد بنابراین تحت هر شرایطی باید به پزشک خود مراجعه نمایید.
بیشتر بخوانید: راه‌های طبیعی افزایش ذخیره تخمدان در زنان زیر ۳۵ سال
